اسباب بازی ها محرک های پرنفوذیهستند که به دلیل رنگ، صدا، شکل و حرکت های خاص مورد توجه کودکان قرار گرفته و آنها را به تشویق و تحرک وا می دارند و علاوه بر ایجاد سرگرمی وشادابی، در شکوفایی استعداد کودکان نقش موثر و جدی بازی می کنند. ضمن این که بطور غیر مستقیم، مفاهیم و آموزه هایی را نیز به کودکان انتقال می دهند. بنابراین اسباب بازی ها یا حداقل بخشی از آن ها دارای سه کارکرد اصلی می باشند: اول موجبات سرگرمی و مشغولیات کودکان را فراهم می کنند؛ دوم استعداد های نهفته در کودکان را شکوفا کرده و به فعالیت می رسانند؛ سوم چون معلمی دوست داشتنی و توانا عهده دار آموزش و پرورش کودکان می باشند.برخی از اسباب بازی ها استعدادهای خوب و انسانی کودک را بارور می سازند و برخی آموزه های زشت و ناپسند را در وجود او نهادینه می کنند. مثلاٌ اسباب بازی «بچه ی بی تربیت» به گونه ای طراحی شده است که بطور غیر مستقیم «ایستاده ادرار کردن» را که امری کاملا بی شرمانه و غیر اخلاقی است و برای سلامتی هم «جداٌ»مضر است القا می کند. چرا که کودک برای بازی با آن ناچار است شورت او را به پایین بکشد و شاهد ایستاده ادرار کردنش باشد؛ یا مثلا دو عرسک دختر و پسری که روی سطح دایره مانندی قرار دارند و پس از فشردن دکمه یا کوک کردن آنها به رقص در می آیند و هر بار که به هم نزدیک می شوند، همدیگر را (عذر می خواهم) از ناحیه لب می بوسند و به طور غیر مستقیم، چنین بوسه ای را که که یک عمل کاملاٌ جنسی است، به کودکان آموزش می دهند. هم چنین عروسک یونانی مرگ،که عصبیت و خشونت را ترویج و القا می کند. این عروسک 10 اینچی با چشمانی آتشین، صورتی ترسناک، دهانی خون ریز، بال های خفاش مانند و در حالی که داخل تابوتی کوچک قرار داشت در اسباب بازی فروشی های یونان ظاهر شد اما به فاصله ی کوتاهی پس از عرضه، دستور جمع آوری آنها از طرف دولت یونان صادر گردید. کریستوس تئودور، معاون وزارت توسعه ی یونان درباره ی علت ممنوعیت فروش این اسباب بازی گفت:این عروسک برای رشد و شکل گیری شخصیت کودکان و بهداشت روانی آنها تهدید جدی به شمار می رود بنابراین هیچدلیلی برای آزاد کردن فروش این اسباب بازی ها وجود ندارد. متقابل این عروسک ها، عروسک های ایرانی «دارا» و «سارا» ترویج گر اخلاق و رفتار های انسانی می باشند که در پایان به قصه ی این دو عروسک ایرانی نیز اشاره می کنیم.

بنابراین اسباب بازی ها به اعتبارِ آموزش و الهام بخشی نیز، قابل دسته بندی و جداسازی هستند. فارغ از این موضوع، اسباب بازی ها انواع و اقسام مختلفی دارند و سنین متفاوتی را در بر می گیرند. برخی از آنها متکفل هماهنگ کردن فعالیت های بدنی، رشد عضلات و اندام ها هستند و تعدادی مهارت های چشم، دست و... را افزایش می دهند و برخی دیگر احساسات، هوش، کنجکاوی و خلاقیت را به تحرک وا می دارند. به عبارتی هرکدام برای دست یازی به هدفی خاص طراحی شده اند.

تفکیک جنسیتیِ اسباب بازی ها به لحاظ توانایی ها و گرایش های مختلفِ جسمی، روحی و روانی دو جنسِ دختر و پسر امری ضروری و اجتناب ناپذیر می باشد. چرا که هرکدام از دختران و پسران دارای ذائقه ها و استعداد های متفاوت و گاه متضاد از همدیگر می باشند. دختران به عروسک عشق می ورزند، با آن همذات پنداری می کنند، خلوت ها و جلوت های خود را با آن سپری می کنند و هر چند یکبار برای آن ها نقش مادر بزرگ، خاله، خواهر و عمه یا یک دوست را برای آنها بازی می کنند و به هر حال ارتباط تنگاتنگی با عروسکشان دارند. در حالی که پسران نه تنها هیچ گونه علاقه ای به عروسک از خود نشان نمی دهند، بلکه بر خلاف دختران، بازی با عروسک را خسته کننده، کسالت آور و حتی تنفرآمیز می دانند. و به همین دلیل در پیدا و پنهان، اندام های مختلف عروسک را به نشانه ی عصبانیت و انزجار از پیکرش جدا می کنند. بنابراین هر کدام از دختران و پسران اسباب بازی هایی مناسبو مطابق با ذوق و استعدادهای آنها طراحی می شود.

باتشکر از: کتاب پژوهشی در عروسک آمریکایی، باربی

نوشته ی آقای اکبر مظفری 

به اهتمام: مصاف  

www.masaf313.parsiblog.com

آنان که فتنه ایجاد می کنند و شرک می ورزند، بدانند، مصاف پیش روست...