پیشتر دانستیم که یک عروسک چه نقش مهمی را در تربیت یک کودک ایفا می کند حال درباره ی عروسک باربی می دانیم.

باربی نماد و سمبل فرهنگ آمریکایی با ویژگی تجمل گرایی، مُد گرایی، و مصرف گرایی است که تلاش می کند به همراه خیلِ عظیم لوازم جانبی یا انبوه سربازان خود، نوع زندگی آمریکایی را به کودکان و نوجوانان جهان تحمیل نماید و مردان و زنان آینده را با فرهنگ و ارزش های خود تربیت کند. «حجت السلام و المسلمین محمدعلی زم می گوید»:

باربی، از مسواک و خمیر دندان و کیف مدرسه و دفتر چه مشق تا میز و کمد و ملحفه ، همهرا در اندازه ی واقعی برایتان فراهم کرده است. حتی تلفنِ همراه و لوازم آشپزخانه ی واقعی باربی هم در دسترس و قابل خرید هستند. این سخت افزار در خدمت نرم افزاری است که به یک سؤال ساده پاسخ می دهد؛ چگونه آمریکایی زندگی کنیم؟

«داگلاس جل» در مقاله ای به همین مناسبت می نویسد:

جنجال و مسائلی که برای باربی به وجود آمده است، فقط داشتن چشم آبی، موی بور یا نشان دادن اندام با لباس های نیمه عریان نیست؛ مشکل واقعی آن است که این عروسک بیانگر نوجوانی و کودکی دختران غربی است.

در مقاله ی هوشمندانه ای که روزنامه «دولت» به انتشار آن همت گمارده، آمده است:

عروسک باربی بر خلاف سایر عروسک ها تداعی کنندة بچه نبوده و دارای چهرة بچه گانه نمی باشد؛ بلکه زن بیست سالة آمریکایی با تمام مشخصات اندامی آن است که با دقّت فراوان طراحی و ساخته می شود و با حضور تصاویرش در اکثر مایحتاج و ملزومات ضروری کودکان و نوجوانان از قبیل لوازم تحریر، کیف، کفش، شکلات، ظروف، البسه، ساعت، وسایل شخصی و... که به بیش از هزاران مورد می رسد، ملکه ذهنی کودکان و نوجوانان گردیده و خود را به آنان تحمیل می کند. خریداران باربی با خرید یک عروسک کارشان تمام نشده و مجبورند تمام وسایل مکمل آن را از قبیل لباس خواب، وسایل حمام، مایوی شنا، لباس مهمانی، وسایل آرایش و... را که همه ساله ر چندین نوبت نیز تغییر مد داده، بازسازی و تولید می شوند را تهیه و همواره آن را به روز نمایند. بدیهی است مدل لباس باربی و تمام آنچه که تحت عنوان متعلقات عروسک عرضه می شود، مدل لباس و سایر مورد نیاز دختران و زنان قرار گرفته و بدین صورت دختران مأنوس با این عروسک با سلیقة باربی (یا به قول دقیق تر با سلیقه و درخواست یک زن آمریکایی) می باشند.

از این رو اگر باربی بتواند احساسات، عواطف، افکار، ذائقه و نیازهای یک زن آمریکایی را به کودکان و نوجوانانِ غیر آمریکایی انتقال دهد و خواست ها و روحیات آنها را متناسب با اهداف مهندسان و تئوری پردازان فرهنگی خود راهبری و هدایت کند به اهداف دراز مدت خود که همان استیلایِِِِ فرهنگی است دست یافته است؛ چرا که به طور طبیعی تغییر ذائقه و احساس نیاز مصرف کنندگان، به مطالباتِ جدیدی دامن می زند.

فارغ از این موضوع، آیا باربی از چنین قدرت سحر انگیز و تأثیر گذاری برخوردار است؟ یا ما بواسطه ی حساسیت بیش از حدِ خود، دوست داریم دامنة مخاطرات آن را مضاعف جلوه دهیم؟ در پاسخ بدین سؤال،به نمونه و مثالی از تأثیرات شگفت انگیزِ باربی در آمریکا، مهد و زاد گاهِ باربی های جهان اکتفا می کنیم. دکتر حسن عباسی می گوید:

آثار سوء تغذیه و سوء هاضمه در دخترهای غربی وقتی به سنینِ 24-25 سالگی می رسند ظاهر می شود. در آمریکا که نباید کسی دچار سوء هاضمه شود. تحقیق و پیگیری کردند دیدند 40-50 سال است که این عروسک الگوی دخترهاست و چون خیلی لاغر و باریک است، دخترها می خواهند اندام و هیکلشان عین این عروسک شود. از بچگی خودشان را سانسور می کنند و غذا نمی خورند، دچار ضعف می شوند و سلامتی جسمی شان به خطر می افتد؛ یعنی تا این حدعروسک باربی در تربیت دختران غربی و ژاپنی تأثیر گذاشته است.

دامنه ی تأثیر پذیری دختران جوان از باربی، تنها به امتناع آنها از غذا نخوردن محدود نمی شود، بلکه خودداری از بچه دار شدن بخاطر حفظ تناسب اندام نیز، از جمله افسون گری های باربی است.چون مطرح می شد که ترکیب اندام باربی هیچ گاه به هم نخواهد خورد، لذا در تربیت دختران برای اینکه در سنین بزرگسالی هیچ گاه آبستن نشوند، در حفظ تناسب اندام آنان مؤثر بود. در دهه ی 90 میلادی به دلیل کاهش نرخ تولید مثل در غرب بویژه در آمریکا، باربی برای تربیت دختران در آن زمینه وارد صحنه شد و در 1955 این عروسک با یک جنین در شکم خود، به بازار عرضه شد تا دختران نوجوان با وضع حمل باربی به دست خود،اشتیاق مادر شدن بیابند. امروزه اسکیپر که خواهر کوچک باربی محسوب می شود، بخشی از پاسخ به در خواست سیاست گذاران فرهنگی برای بچه دار شدن باربی است.

در غرب الگوگیری از باربی به حدی رایج است که خوانندگان و هنرپیشگان مشهور هالیوودی با صرف هزینه های سر سام آور و رفتن به زیرِ تیغِ جراحان توانا، خود را به شکل و شمایل آن در می آورند تا ذائقه های باربی پسندِ مردم را اشباع نمایند. این که امروز غالبِ هنرپیشه های معروفِ زنِ دنیا، اندام، مو، ابرو، و آرایشی متناسب با مدل باربی دارند، شاهدی بر دامنة نفوذِ پرنسس باربی بر بخشی از سربازان و مبلغان با نفوذ خود است. پیشتر در جامعه ی خودمان (با کمال تأسف) نیز مُد شده بود که افراد برای زیباییِ چهرة شان به جراحیِ پلاستیکی گونه و بینی اقدام می کردند و یا رنگِ چشمان مشکی و زیبایِ خود را (شخصاً اعتقاد دارم چشمان مشکی و تیره شفافیت هیچ رنگ دیگری را ندارد و با موهای سیاه و پوستی گندمگون که طبیعت یک ایرانی است بسیار هم زیباست) به وسیله ی لنزهایی به رنگ آبی و سبز تغییر می دادند و نیز مادرانِ باردار برای حفظِ تناسبِ اندامشان به سزارین و سپس به شیرِ خشک متوسل می شدند؛ در حالی که به گواهِ همة متخصصان، زایمانِ طبیعی و تغذیة بچه از شیرِ مادر، علاوه بر سلامتِ مادران، نقشِ مهم و اساسی در بازگشتِ تناسبِ اندامِ آنها ایفا می کند.

بنابراین برای فتح قلعة دلِ کودکان، راهی جز حیله گری و به کار بستن نیرنگ های جذاب و افسون گر وجود ندارد.

با تشکر از: کتاب پژوهشی در عروسک آمریکایی، باربی

نوشته ی آقای اکبر مظفری

به اهتمام: مصاف  

www.masaf313.parsiblog.com 

آنان که فتنه ایجاد می کنند و شرک می ورزند، بدانند، مصاف پیش روست...